In een eerder verhaal vertelde ik over de Wachtende reizigers en de beeldengroep Doetinchemmers op trein- en bus station. Er is nog een derde kunstwerk op onze #kunstroutedoetinchem met de titel De Wachter. Over beeldend kunstenaar Nic Jonk en zijn Wachter, beeld nummer #25 op de kunstroute, gaat dit artikel.
De Wachter (1973)
Rondom de Catharinakerk op het Simonsplein vind je verschillende kunstwerken in de openbare ruimte. Naast lantarenpalen met poëzie is er een koninklijke putdeksel en een krantenlezer op een van de terrassen. Wie vanuit de Grutstraat naar de Catharinakerk loopt, staat daar oog-in-oog met de Wachter van beeldende kunstenaar Nic Jonk (1928-1994). Van deze geabstraheerde, aaibare menselijke figuur is niet bekend waar het op wacht of over waakt.
Kunstenaar Nic Jonk
Nic Jonk is op 11 juli 1928 geboren in het West-Friese poldergebied Schermerhorn. In 11 november 1994 overleed hij in het Noord-Hollandse Alkmaar. Tijdens zijn leven was hij docent aan de kunstacademie en actief als beeldhouwer, graficus, schilder, keramist en sieraden ontwerper. Als kunstenaar was hij weg van het vrouwelijke model. Jonk liet zich in zijn beelden inspireren door voorgangers als Maillol, Renoir en Bourdelle. Ook in zijn grafiek en olieverfschilderijen was hij een meester in het uitbeelden van vrouwelijk schoon. In 1950 trouwde hij met Greet Commandeur. Samen kregen zij zes kinderen. Bijna alle kinderen traden in de artistieke voetsporen van hun ouders.
Een eigen beeldentuin
In 1965 kochten Nic en Greet voor hun werk en hun grote gezin een traditioneel stolphuis in Grootschermer. Jonk had ambitieuze plannen en nam daarvoor soms grote financiële risico’s. Na zijn overlijden in 1994 werd zijn lang gekoesterde droom om het museum en de beeldentuin uit te breiden en te renoveren alsnog gerealiseerd. In 1995 is het nieuwe museum geopend. Zijn zoon Zeger beheert het museum. Naast werk van Jonk sr. zie je hier werk van zijn vrouw Greet en exposeren hier verschillende kinderen van het echtpaar. Meer weten over het werk van Nic en Greet Jonk, lees dan hier verder.
Wat was de aanleiding voor dit beeld?
Het beeld De Wachter (1973) is een schenking aan de gemeente Doetinchem. Jonk heeft vier variaties van deze sculptuur gemaakt. Naast het beeld in Doetinchem vind je de Amsterdamse Wachter (1973) van Jonk in een groenstrook tussen de wijk Kelbergen en een ringgracht om de K-buurt. In Utrecht kreeg de Wachter de bijnaam ‘De Bult’, dit beeld staat sinds 1976 in Park de Gagel. Aan de Westerweg in Heerhugowaard staat Wachter nummer vier.
De Wachter in Doetinchem heeft eerst op een andere plek gestaan bij de kerk. Leerlingen van de Praktijkschool hadden in de jaren zeventig voor de oude situatie van het Simonsplein een cirkel gemetseld waarin de Wachter stond. De Wachter keek toen uit over de winkels aan de noordoostzijde van de Catharinakerk. Nu waakt hij over het uitgaansleven in de Grutstraat.
@ tekst en foto’s Wilma Lankhorst.
Met dank aan Paul van der Lee, Albert Ordelman en Jan Jenniskens voor hun inventarisatie van kunst in de openbare ruimte in Doetinchem (april 2025).